Gevolgen van verstoorde spijsvertering

Verminderde produktie van maagzuur

Maagzuur is een spijsverteringszuur dat wordt geproduceerd in de maag door miljoenen cellen in de maagwand. Maagzuur is zo sterk dat het de huid zou verbranden. De maagwand is beschermd door een laag slijm. Een goede produktie van maagzuur is belangrijk voor een goede gezondheid en een goed functionerende spijsvertering omdat;
• Maagzuur helpt proteinen af te breken.
• Steriliseert de voeding door het doden van bacterien en microben.
• Is noodzakelijk voor de produktie van de Intrinsic factor (nodig voor de opname van vitamine B12)
• Is noodzakelijk voor de opname van mineralen.
• Stuurt de pancreas aan om enzymen af te scheiden in de dunne darm.

Maagzuur is essentieel in de vertering van proteinen. Het breekt de eiwit-ketens af in aminozuren. (Proteinen lijken op een parelsnoer dat geknipt wordt). De aanwezigheid van proteinen start ook de produktie van pepsine, een proteinen splitsend enzym dat er voor zorgt dat de aminozuren worden gesplitst in kortere ketens. Studies tonen aan dat bij 50% van de 60-plussers sprake is van te weinig maagzuur.

Indigestie, opkomend maagzuur en maagzweren worden vaak toegeschreven aan een overmatige maagzuur produktie. Dit is een hardnekkig misverstand. Er is weinig tot geen verband tussen deze verschijnselen en de produktie van maagzuur. Patienten met deze verschijnselen kunnen zowel teveel als te weinig maagzuur produceren. Wat de problemen verergert is dat (huis)artsen vaak medicijnen voorschrijven die de produktie van maagzuur verminderen. Voorbeelden van deze medicijnen zijn Prilosec, Zantac, Tagament, Pepcid, Prevasid en Nexium. Het meest voorgeschreven medicijn in de USA is Prilosec. Terwijl de verminderde produktie van maagzuur de symptomen vermindert kan het de situatie op langere termijn verergeren. Dit is met name het geval als er sprake is van een te lage produktie van maagzuur.

Er zijn verschillende studies die aantonen dat bij veroudering de maagzuurproduktie halveert. Als wij te weining maagzuur produceren om onze voeding te verteren of als wij teveel voeding per maaltijd consumeren zijn indigestie en opkomend maagzuur het gevolg. Overigens maagzweren worden veroorzaakt door de bacterie H. pylori.
Constant eten wij voeding waarin zich microben bevinden. Wij kunnen niet weten of ons voedsel dat wij bijvoorbeeld buiten de deur eten goed gewassen is en of ons drinkwater zuiver is. Als er te weinig maagzuur wordt aangemaakt kan het gebeuren dat microben in het darmstelsel belanden. Het resultaat; parasieten in de darmen.

Te weinig maagzuur kan ook leiden tot een tekort aan vitamine B12 omdat maagzuur helpt bij de productie van de intrinsic factor die noodzakelijk is voor de opname van vitamine B12. Veroudering kan dus leiden tot een tekort aan vitamine B12. Veel senioren hebben last van een B12 tekort en ervaren dit als vermoeidheid en spierzwakte. Andere problemen door te weinig maagzuur is de verlaagde opname van mineralen en de verminderede produktie van enzymen. De aanwezigheid van maagzuur in het duodenum geeft een signaal naar de pancreas om water, bicarbonaat en enzymen af te scheiden.

Als de zuurgraad (pH) van de maag te hoog is of als deze te alkalisch is raakt de zuurgraad van het lichaam uit balans. Het lichaam kan geen goede homeostase behouden. Homeostase is het op peil houden van voedingsstoffen en afvalstoffen in het interne milieu. Homeostase zorgt voor een perfect evenwicht. Als de homeostase uit balans is kan dit leiden tot serieuze ziekten zoals kanker, hartfalen, osteoporose en Alzheimer’s.

De symptomen van te weinig maagzuur en van teveel maagzuur zijn hetzelfde; • Slechte adem • Smaakverlies voor vlees • Buikpijn • Opgeblazen buik • Misselijkheid en overgeven • Gas • Diarree en verstopping • Parasieten en abnormale darmflora • IJzer tekort • Jeuk rond de anus • Onverteerde voedselresten in de ontlasting • Acne • Candida infecties • Voedsel-allergieën • Zwakke broze brekende nagels.

Maagzuur-remmers, de oplossing of het probleem?

Als de symptomen worden behandeld met maagzuur-remmers kan er tijdelijk verlichting worden ervaren, maar meer problemen zijn het uiteindelijke resultaat. Maagzuurremmers verminderen de natuurlijke productiecapaciteit van maagzuur. Maagzuur heeft een belangrijke functie in het steriliseren van de voeding. Zonder voldoende maagzuur ontstaat een ongecontroleerde groei van verschillende microorganismen zoals gist, schimmels en bacterien. Maagzuurremmers maken alkaliseren het onderste deel van de maag en stimuleren daarmee een hogere produktie van maagzuur, waardoor er weer meer maagzuurremmers gebruikt moeten worden. Een vicieuze circel ontstaat waarbij de maag van een te hoge produktie naar een te lage produktie van maagzuur overschakelt. Uiteindelijk leidt dit tot uitputting van de maagzuur-producerende cellen en kunnen deze cellen niet meer produceren.

Veel maagzuurremmers bevatten aluminium dat zich uiteindelijk kan ophopen in de hersenen en daar kan bijdragen aan de ontwikkeling van Alzheimer’s. Maagzuurremmers die aluminium bevatten kunnen op lange termijn het lichaam beroven van calcium en zo bijdragen aan de het ontstaan van osteoporose. Een medicijn nemen tegen brandend maagzuur dat zweren veroorzaakt, een overmatige groei aan gist en bacterien, dat bijdraagt aan het ontwikkelen van Alzheimer’s en dat het skelet beschadigd is geen goede remedie. Een meer natuurlijke benadering van het probleem van te weinig maagzuur is het innemen van supplementen met zoutzuur (HCI), maar later meer hierover.

Slecht functionerende pancreas

Behalve het afgeven van water en bicarbonaat aan het begin van de dunne darm om de zuurgraad van het chyme te neutraliseren geeft de pancreas ook enzymen af. Deze enzymen breken koolhydraten, vet en proteinen af. Enzymen die eiwitten afbreken tot aminozuren worden proteasen genoemd. Een deel van het werk van de proteasen is het voorkomen van allergische reacties veroorzaakt door niet verteerde proteïnen. Deze niet-verteerde proteïnen veroorzaken een immuunrespons in het lymfen-weefsel (het immuunsysteem reageert op de vreemde indringer). De helft van het lymfe-systeem omvat het darmstelsel om ons te beschermen tegen vreemde indringers en gif. Een te lage produktie van de pancreas-sap wordt pancreatische insufficiëntie genoemd.

De alvleesklier produceert te weinig.

De oorzaken van de lage produktie kunnen gevonden worden in veroudering, fysieke en mentale stress, nutritionele tekorten, een dieet van alleen maar gekookt eten, een overbelasting van straling en vervuiling, aangeboren zwakte (genetisch), medicijnen en infecties. Een lage maagzuur-produktie leidt ook tot een lage produktie van de alvleesklier. Als de alvleesklier te weinig produceert leidt dit ook tot een te hoog bloedsuiker-gehalte (hyperglycemie). Patienten die last hebben van parasieten of candida (een overmatige groei van candida albicans) hebben ook te maken met een alvleesklier die te weinig produceert. Symptomen van een matig tot slecht producerende alvleesklier zijn: gas, indigestie, buikpijn, opgeblazen gevoel, voedselallergieën en de aanwezigheid van onverteerd vet en andere onverteerde voedselresten in de uitwerpselen.

Verlaagde enzym produktie

Enzymen zijn complexe eiwitten die zorgen voor chemische veranderingen in andere substanties. Enzymen zijn de basis van alle metabole processen in het lichaam, zij faciliteren meer dan 150.000 verschillende biochemische reacties en ondersteunen elke lichaamscel in zijn functioneren.
Er zijn drie soorten enzymen in het lichaam; metabole enzymen, spijsverterings-enzymen en voedings-enzymen.

Metabole enzymen helpen en repareren het lichaam door structuur te geven aan macronutrienten zoals vet, koolhydraten en eiwitten. Het lichaam kan niet functioneren of genezen zonder deze metabole enzymen.
Spijsverteringsenzymen worden gemaakt in de alvleesklier (pancreas). Er zijn ongeveer 22 pancreas-enzymen waaronder protease (verteert proteïnen), lipase (verteert vet) en amylase (verteert koolhydraten).
Voedingsenzymen verteren ook voeding maar zijn alleen aanwezig in raw food. Raw food is voeding die ongekookt, dus rauw, wordt gegeten. Deze raw foods bevatten enzymen die alleen het raw food kunnen verteren. Zij leveren dus geen extra enzymen om andere voeding te verteren. Voeding verhitten boven 42 graden celsius vernietigd de voedings-enzymen.
Enzym-tekorten komen veelvuldig voor omdat de meeste voeding in het produktie-proces is verhit of bij de bereiding thuis. Lees hier meer over de verschillende spijsverteringsenzymen.

Zuurgraad uit balans

De zuurgraad of pH-waarde is een schaal van 0 tot 14 waarbij een substantie alkalischer (minder zuur) wordt naarmate de waarde hoger is. Het midden, 7, is neutraal. De optimale pH voor spijsvertering varieert in het hele spijsverteringskanaal.

In een gezonde spijsvertering brengt het speeksel alkalisch sap in de mond. De maag produceert zuur maagsap, de pancreas en de galblaas scheiden alkalische sappen af om het maagzuur te bufferen (te neutraliseren). De dunne darm is dus alkalisch en de dikke darm is normaliter zuur door de melkzuur producerende bacterien. Er is dus een verandering in het spijsverteringskanaal van alkalisch (mond) naar zuur (maag) naar alkalisch (dunne darm) naar zuur (dikker darm). Als de pH in het spijsverteringssysteem uit balans is kan dit veroorzaakt zijn door een te lage produktie van maagzuur of een niet goed werkende pancreas. Lage maagzuur-produktie kan leiden tot een alkalisch milieu in de maag, een slecht werkende pancreas (te weinig productie van bicarbonaat) kan leiden tot verzuring van de dunne darm. Overmatig gebruik van maagzuurremmers verstoord het proces van wisselingen in de zuurgraad. Het gevolg van een verstoring in de zuurgraag (pH-waarde) in het spijsverterings-systeem leidt tot een niet volledige vertering van voedsel en dus tot tekorten aan micronutriënten.

Voedselallergieën

De onvolledige vertering van voeding (proteïnen in het bijzonder) kan leiden tot reacties die lijken op een voedsel-allergie. Als voedsel-deeltjes de lymfen bereiken na het passeren van de darmwand reageert het lichaam op deze vreemde indringers als ware het antigenen. Het immuunsysteem valt de antigenen aan door antilichamen te produceren. Deze antilichamen binden zich aan de anti-genen en vormen zo immuun-complexen. Als deze onbalans in het immuunsysteem ontstaat, kan dit leiden tot indigestie. Daarnaast, stress kan leiden tot een sympatische dominantie ( een vlucht of vecht-reactie) die de spijsvertering schaadt.

Beide reacties kunnen leiden tot een toename van de doorlaatbaarheid van de darmwand en kunnen zo leiden tot meer voedsel-overgevoeligheden. Als de spijsvertering slechter gaat functioneren en de uitscheidings-processen verminderen kunnen allergische reacties op alle soorten voeding ontstaan. Bepaalde voedingstoffen komen vaker naar voren als allergeen. Voorbeelden zijn; melk, soja, tarwe, mais, gist, suiker, eieren en onrijpe groenten van de nachtschade-familie zoals aardappelen, tomaat, chilipepers, paprika en aubergine. Ook tabak en sommige medicijnen (slaapmiddelen) zoals atropine, belladonna en scopolamine vallen onder de “nachtschade”.

Het is belangrijk te weten dat een overgevoeligheid voor elke soort voeding kan ontstaan. Ook is het belangrijk een verschil aan te brengen tussen “overgevoeligheid” en “allergie”. Voedsel-allergieën zijn gemakkelijk te herkennen. Zij leiden tot een onmiddellijke sterke reactie op voeding waar een voedsel-overgevoeligheid zich veel subtieler presenteert. Overgevoeligheden zijn vertraagde reacties op voedsel die een paar uur tot een paar dagen later tot uiting komen. Allergische reacties komen tot uiting na aanraking met het allergeen vooral op de huid, de luchtwegen en de spijsverteringsorganen.

Een klassieke allergische reactie is het niezen na blootstelling aan pollen. De allergie-huid-test meet reacties van de IGE-antilichamen op antigenen in voeding. Dit is een acute allergie. In tegenstelling tot de IGE-reactie is de IGG-reactie algemeen bekend als voedsel-overgevoeligheid en geen voedsel-allergie. De vertraagde reactie op voedsel kan elk orgaan aandoen, dus niet alleen huid, luchtwegen en spijsvertering. Het kan leiden tot een breed scala aan fysieke en emotionele symptomen. Deze reacties die wel 3 dagen later kunnen optreden worden vaak niet herkend als voedselovergevoeligheid. Het komt vaak voor dat voeding die een reactie geeft veel gegeten wordt, tot aan een verslavings-niveau aan toe, waarbij het lichaam onbewust symptomen negeert. Helaas bestendigt dit spijsverteringsproblemen. Als de gevoelige voeding dagelijks gegeten wordt reageert de dunne darm met de produktie van antilichamen op de antigenen. Na verloop van tijd irriteert deze respons de darmwand in de vorm van zweren.

De respons is analoog aan het dragen van wollen kleding op de blote huid. De huid reageert uiteindelijk met ontstekingen. Hetzelfde geldt dus voor de darmwand. Als mensen de voeding vermijden waar zij gevoelig voor zijn ervaren zij dat zij zich iets beter voelen. Maar als de spijsvertering niet verbetert ontwikkelen zij nieuwe overgevoeligheden.
Andersom werkt het ook, als de spijsvertering verbetert en afvalstoffen worden uitgescheiden verminderen en verdwijnen de overgevoeligheden en allergieën. Zowel overgevoeligheden als allergieën kunnen een antwoord zijn op elke stof, dus niet alleen voeding. De respons op een antigen kan elke orgaan in het lichaam aantasten. De darmen zijn echter altijd betrokken.

Een slechte spijsvertering is zowel de oorzaak als het uiteindelijke resultaat van de allergie of overgevoeligheid. Significante stress leidt absoluut tot een sympatische dominatie (eerst vechten/vluchten dan pas verteren). Dit vermindert de effectiviteit van de spijsvertering en vergroot de doorlaatbaarheid van de darmwand. Hierdoor ontstaan allergieën en overgevoeligheden.

Hoe meer allergien en voedselovergevoeligheden er zijn hoe reactiever het immuunsysteem wordt en hoe meer immuuncomplexen er worden geproduceerd die leiden tot ontstekingen in het lichaam en in de spijsverteringsorganen in het bijzonder. Op deze manier ontstaan weer grotere problemen.

Leaky gut

Bij voedselallergieën en voedselovergevoeligheden neemt de doorlaatbaarheid van de darmwand toe. De lekkende darmwand, leaky gut speelt een dominante rol in het proces. Onverteerde voedsel-deeltjes hebben een effect op de immuunrespons (allergische reactie) als zij in de bloedbaan terecht komen. Dit kan alleen voorkomen als de darmwand lekt, poreus raakt. De conditie waarbij de doorlaatbaarheid van de darmwand toeneemt, dus poreuzer wordt, is bekend als het leaky gut syndroom.

Samenvatting Verstoorde spijsvertering

Stress, in de brede zin van het woord als alles dat het lichaam belast kan gezien worden als de oorzaak van verstoringen in de spijsvertering. Spijsverterings-stress komt in verschillende vormen voor; emotionele of fysieke stress, slechte eetgewoonten, medicatie, vervuilde omgeving, over-consumptie van bewerkte voeding. Als de stress te lang aanhoudt raakt de spijsvertering en de ondersteunende organen zoals de lever en de alvleesklier overbelast. Het resultaat verandert het functioneren van de organen en leidt tot;

Tekort aan maagzuur, noodzakelijk om proteïnen af te breken en om schadelijke micro-oranismen te doden. De alvlees-klier vermindert produktie van bicarbonaat en enzymen, een voorloper van ernstige ziekten. De pH-waarde van spijsverteringsorganen raakt uit balans; dit leidt tot een verminderde vertering van voeding veroorzaakt door een verhoogde of juist verlaagde zuurgraad van de spijsverteringssappen.

Voedsel-allergien en voedsel-overgevoeligheden; deze kunnen leiden tot een slechte spijsvertering. Al de stressfactoren belasten en verstoren het spijsverteringsproces en leiden tot overbelasting van de organen (meer in het volgende hoofdstuk), candida, parasieten, een verstoorde darmflora, lekkende darm syndroom en chronische aandoeningen waarover meer in de volgende hoofdstukken.