Je lichaam gebruikt bij voorkeur koolhydraten (glucose) als brandstof. Als de glucose op raakt wordt lichaamsvet gebruikt als energiebron. Ketose wordt gekenmerkt door een verhoogde concentratie ketonen in het bloed, veroorzaakt door afbraak van vetzuren (ketogenese). Wat is ketose? Energie uit het verbranden van vet!

Vetverbranding

Ketogenese (vet-verbranding) vindt dus plaats als de afbraak van koolhydraten onvoldoende energie levert aan het lichaam. Zodra er zich weinig glucose in de cellen bevindt, wordt er van een koolhydraatverbranding, na een inductie-fase, overgegaan tot vetverbranding.

Drie vormen verbranding;

Glucose-verbranding; energie uit koolhydraten.

Overgangsfase (autofagie); energie uit het verbranden van afval.

Vetverbranding; energie uit het verbranden van vet.

Begin van ketose

Ketose kan het gevolg zijn van een lage glycogeenvoorraad in de lever, bijvoorbeeld bij een langdurige of intensieve inspanning, bij een koolhydraatarm dieet of bij vasten. De hersenen kunnen geen vetzuren gebruiken voor energie, omdat deze de bloed-hersenbarrière niet kunnen passeren. Ketonen kunnen dat wel. 

metabolisme

Je lichaam, je metabolisme vergeleken met ene koelkast: dagelijks vul je de koelkast met energie zoals koolhydraten. Wat je niet uit de koelkast haalt wordt opgeslagen in de vriezer. Het buikvet. De vriezer wordt pas leeg gegeten als de koelkast leeg is. Dus de glycogeen (glucose) voorraad moet leeg, dan is er de overgangsfase of inductiefase waarin de autofagie ontstaat. Daarna volgt de vetbranding, het leegeten van de vriezer.

Na ongeveer 48 uur weinig koolhydraten beginnen de hersencellen ketonen te verbranden. Dit om de resterende glucosereserves alleen te gebruiken voor absolute noodzaak. Zo wordt de uitputting van de eiwitvoorraden in de spieren voorkomen. Bij een tekort aan glucose kan de lever namelijk ook glucose maken van proteïnen, bijvoorbeeld spierweefsel. Eiwitten zal je lichaam niet snel als brandstof gebruiken, alleen als het niet anders kan. Eiwitten zijn primair bedoeld als bouwstof voor je weefsels en spieren.

Een dieet zonder koolhydraten moet dus rijk zijn aan vetzuren en essentiële aminozuren (eiwitten).

Hoe weet je of je in ketose bent?

Er zijn zogeheten keto-strips die de pH-waarde in de urine bepalen. Deze methode is niet betrouwbaar genoeg. De bloedwaarden (huisarts) geven wel een accuraat beeld. Een eerste indicator is de zoetige aceton-smaak en geur in de mond.

Ketogeen dieet (KD)

Een ketogeen dieet bevat zo min mogelijk koolhydraten. De energie wordt geleverd door proteïnen en vetten.

Veel studies hebben laten zien dat er een solide wetenschappelijke basis is om ketogenese toe te passen voor effectief afvallen en het verbeteren van de risicofactoren op hart- en vaatziekten. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24557522/

Het is algemeen geaccepteerd dat ketose bijdraagt aan een betere gezondheid (neurologisch) en zo het verouderen afremt en ook de ziekten verbonden aan veroudering uitstelt. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34206738/

Na 2 jaar ketose bleek deze aanpak effectief in het terug draaien van diabetes type 2 en het verminderen van visceral vet (buikvet) zonder bijwerkingen.  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31231311/  

Ketose draagt bij aan het verbeteren van de cholesterol-samenstelling en de bloeddruk. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29712560/

Ketogene diëten hebben laten zien de aanmaak van grheline (het hongerhormoon) afneemt waardoor er minder trek/honger/eetlust is en er minder voeding wordt geconsumeerd. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32193016/ 

Ketose onderdrukt de eetlust https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25402637/

De keerzijde van het onderdrukken van de eetlust; ouderen in ketose zouden te weinig kunnen gaan eten. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30650523/