Soorten collageen, wat is de beste?

Collageen is een eiwit dat bestaat uit de aminozuren glycine, proline, hydroxyproline en arginine.

Het blijft een beauty-hit, consumenten ervaren de effecten van dit huid-voedingssupplement. Het is het meest voorkomende eiwit in je lijf. Maar wat is de beste vorm? Veel onderzoek wordt betaald door de industrie en zo langzamerhand ziet de consument het verschil niet meer. In dit overzichtsartikel een overzicht waarin wij elk “statement” geverifieerd hebben in de database van pubmed (waar mogelijk).

Wat doet collageen?

De collageenvezels in het bindweefsel (huid) zijn gemaakt van fibrillen die samen de huidversterkende vezels vormen. Dit proces heet fibrillogenese, fibrilla betekent vezeltjes.

Collageen type 3 is belangrijk voor deze fibrillogenese. Het maakt fibrillen en draagt zo bij aan de lichaamseigen productie van collageen. Voor je huid combineer je daarom type 3 met type 1.

Lichaamseigen

Je lijft maakt met die fibrillen dus zelf collageen, dat is mooi. Alleen vanaf een jaar of 30 neemt de productie af wat resulteert in een dunnere, drogere en minder elastische huid. Dit geldt voor vrouwen maar net zo hard voor mannen!

Verschillende typen collageen

Er zijn meer typen naast type 3, in totaal 28 verschillende soorten, al is over dit aantal wel wat discussie. In voedingssupplementen tref je vijf soorten (type 1,2 3, 4, 5)  aan die elk hun eigen effect hebben.

Bronnen

Type 1 en 3 vind je in bovine collageen, gemaakt van koeienhuid. Marine collageen  bevat type 1 en 2 en wordt gemaakt van vissenhuid en ander visafval. Kippenkraakbeen bevat type 2 en in het vliesje om eieren vind je type 1 en type 4.

Type 1

Deze vorm werd 100 jaar gelden al ontdekt en is 90% van al het collageen in je lichaam. Het is ongeveer 30% van je totale eiwit. Vooral in de dermis, de tussenlaag in je huid. Type-1 (uit koeienhuid, vis en eierschalen) wordt gebruikt voor de ondersteuning van: gewrichten, haar, nagels, huid, ogen, bloedvaten, kraakbeen en gewrichtsbanden. Type 1 krijg je binnen via vlees, bouillon (echte, dus geen blokje!) en het vliesje rond je ei.

Type 2

Dit type vind je in vis en kip. Bij een allergie voor vis en/of gevogelte dus uitkijken als je een supplement koopt met marine collageen of “kippen-collageen”. Waarschijnlijk is dit type door haar structuur gemakkelijker verteerbaar en daardoor beter opneembaar. Type 2 tref je ook aan in kip en  “van botten getrokken bouillon”, dus rijk aan gelatine.

collageen huid tegen rimpels
werkt jouw collageen?

Type 3

Type-3 is na type 1 het meest voorkomend in het lichaam. Je vindt het in je organen, bloedvaten en spieren. Type 3 ondersteunt de darmen, spieren, bloedvaten en baarmoeder. Bloedvaten worden gemaakt van collageen type 3. Deze vind je vooral in bovine collageen. Via je voeding krijg je het via vlees, bouillon en vis. (Type 3 werkt samen met type 1 in de fibrillogenese.)

Type 4

Deze vorm tref je aan in je ogen. Het werkt samen met type 1 en 3 in het bouwen van het raamwerk voor weefsels en organen. Ook helpt type 4 in het ondersteunen van botten, spieren, de lever en de longen. Het is nog de vraag of en op welke wijze het lichaam type 4 kan opnemen uit voeding of als voedingssupplement.  Type 4 wordt alleen maar gewonnen uit het membraan van eieren.

Type 5

Deze vorm bevindt zich in je botten en gewrichten. Via voeding krijg je het binnen van kip en de eerder genoemde eischaal-membranen.

Type  X

Type X  wordt aangetroffen in het kraakbeen in de gewrichten en is verantwoordelijk voor de aanmaak van botweefsel. In je lichaam vind je dit type in de placenta en in je ogen. Er is geen bewijs dat suppletie met type X iets bijdraagt aan gewrichtspijn / gewrichtsaandoeningen.

Wanneer suppleren?

In je lichaam bevindt zich een flinke voorraad collageen.  Moet je dan wel aanvullen?

Het suppleren heeft aantoonbaar resultaat maar het eiwit wordt opgenomen als aminozuur. Je vult dus de voorraad aminozuren aan in het lichaam. Je lijf bepaald zelf op welke wijze die aminozuren worden aangewend. Als ze ergens anders nodig zijn worden ze niet gebruikt voor de productie van fibrillen of het verstevigen van de huid. Uiteindelijk blijft een gezonde lifestyle en gezonde complete voeding (met voldoende aminozuren) altijd de beste manier om je huid te voeden.

Vegan collageen voor vegans

Als je de voedingsbronnen van collageen bekijkt zie je voornamelijk dierlijke bronnen. Er bestaat helaas geen plantaardige vorm van collageen. Ook zogenaamde “voorlopers” uit natuurlijke bron werken niet. Plantenextracten die de productie stimuleren moeten hun functionaliteit ook nog bewijzen.

Is dit de verklaring dat bij veganisme veroudering in het gezicht eerder zichtbaar is?

Suppleren met geïsoleerde aminozuren of met plantaardige proteïne-supplementen is een optie. Wel moet het een hoog opneembare vorm zijn, dus gehydrolyseerd.

Collageen afbreken

In je huid vindt voortdurend een proces plaats van afbraak en aanmaak van collageen.  Het wordt als het ware steeds ververst waarbij de aanmaak vanaf je 30-ste afneemt terwijl de afbraak doorgaat.

In skin booster supplementen en skinfood wordt de aanmaak gestimuleerd, worden bouwstenen geleverd en wordt het afbraakproces sterk afgeremd.

Smeren of slikken?

Het molecuul is groot en passeert niet de toplaag van je huid. Het moet in de dermis aankomen, maar met crèmes lukt dit niet. Van binnenuit is de uitdaging om het complete eiwit in de bloedbaan te krijgen. Dus niet in maagzuur losgeknipte peptiden (aminozuren) maar de complete eiwit-structuur.  Verpakt in een liposoom lukt dit al veel beter. De collageen-moleculen zijn beschermd door een dubbele laag lichaamseigen fosfolipiden die de darmwand ongeschonden passeren en via de bloedbaan en de lymfe bij de huid komen.

Conclusie

Voor huid en beauty kiezen wij voor een combinatie van collageen-type 1 en 3. Die vindt je in de bovine vorm, gemaakt van Europese gecontroleerde koeienhuid.

Het grote molecuul wordt gehydrolyseerd en met behulp van enzymen klein gemaakt, voorverteerd, zodat het goed wordt opgenomen.

Samenvatting beste collageen

Er zijn 3 manieren om collageen voor je huid te suppleren, (1) de gehydrolyseerde bovine-vorm en de (2) liposomale vorm. Collageen voor je botten en gewrichten vul je aan met marine-collageen (vis) eventueel in combinatie met kippen-collageen. De derde aanpak is het op peil houden van je (3) voorraad aminozuren: glycine, proline, hydroxyproline en arginine. Regelmatig gebruik van een eiwitshake dus, met een compleet aminozuren-profiel vul je gelijk de voorraad threonine (structuur), lysine (synthese) en cysteïne (keratine) aan.

Door Rinjo Israels, februari 2023.

Bronnen:

The collagen family

A Collagen Supplement Improves Skin Hydration, Elasticity, Roughness, and Density: Results of a Randomized, Placebo-Controlled, Blind Study

Effects of hydrolyzed collagen supplementation on skin aging: a systematic review and meta-analysis