Acne en de werking van het microbioom, nieuwe inzichten, nieuwe oplossingen
Grote review van ruim 150 onderzoeken naar de oorzaak van acne en de rol die darmbacteriën (microbioom) spelen bij acne.

Inleiding, acne en voeding

De term microbioom slaat op de complete serie micro-organismen in en op het lichaam inclusief: bacteriën, virussen, en schimmels, hun genen en hun metabolieten (producten). En de omgeving waarin zij zich bevinden. Het woord microbiota is specifiek. Hiermee wordt bedoeld de groep commensalen, symbiotische en pathogenen in een bepaald gebied.

Onderzoekers onderkennen dat de microben in de darmen en op de huid vitaal zijn voor de weerstand (immuniteit), het metabole en het hormonale evenwicht. Steeds meer onderzoeken geven aan dat het West-Europese dieet invloed kan hebben op de ontwikkeling van de huid-ontsteking acne. Het eten in West-Europa bevat over het algemeen: teveel rood vlees met vet, een hoge glycemische index (teveel suiker) en bovendien zuivel dat acne kan stimuleren doordat de waarden van IGF-1 en insuline stijgen (stimuleren laaggradige ontstekingen). Het dieet heeft een fundamentele invloed op de samenstelling van de microbiota in de darmen doordat het dieet te weinig vezels bevat. Dit veroorzaakt metabole ziekten en ontstekingen in de huid.

In deze review een discussie over de interactie tussen acne en het microbioom om de ziekte acne beter te begrijpen en om betere behandelingen te ontwikkelen.

Huidflora, de bacteriën op de huid

De huid heeft een oppervlakte van ongeveer 2 vierkante meter, ongeveer het format van een eenpersoons-matras. Bovendien is dit het grootste orgaan, de eerste verdedigingslinie van het lichaam. Ook is het een fysieke barrière en heeft een belangrijke taak in het immuunsysteem. De microben (bacteriën) op de huid vechten tegen pathogene (ziekmakende) bacteriën. De microben (samen heet dit het huid-microbioom genoemd) werken nauw samen met de immuun cellen (o.a. macro fagen) in de huid. De huidflora is een essentieel onderdeel van de gezondheid.

Acne en microbioom
Acne en microbioom

De meest voorkomende (commensalen) bacteriën op de huid zijn verdeeld in fylen (groepen)

  • Actinobacteria (zoals Corynebacterineae, Propionibacterineae),
  • Proteobacteria,
  • Firmicutes (zoals Staphylococcaceae) en
  • Bacteroidetes.

De samenstelling varieert per persoon. De huid-flora wordt beïnvloedt door: zeep, cosmetica, antibiotica, woonplaats en werk, temperatuur, zonlicht en vochtigheid.

De bacterie-stammen op de huid veranderen met het ouder worden. Bij babies is de huidflora vooral bepaald door de wijze van geboorte. Een vaginale bevalling of een keizerssnede brengt andere bacteriën op de babyhuid. Tijdens de kindertijd gaan de firmicuten domineren.

Cutibacterium acnes en acne

C. acnes is de meest waarschijnlijke veroorzaker van acne. Deze bacterie werd vroeger bacterie Bacillus acnes genoemd. In de jaren 40 van de vorige eeuw werd het P. acnes en sinds 2016 dus C. acnes (cutibacterium acnes). De C. acnes is, bij volwassenen, de belangrijkste bewoner van de huid op de schedel, het gezicht, borst en rug. 90% van de flora bestaat uit de C. acnes. De rol van deze bacterie in het veroorzaken van acne is niet helemaal zeker. Maar deze vaste bewoner van de huid behoud een lage pH-waarde van de huid door het uitscheiden van vetzuren en het houdt pathogene bacteriën tegen zoals Staphylococcus aureus en Streptococcus

De C. acnes kan op verschillende manieren ontstekingen (acne) veroorzaken en verergeren. De metabolieten (uitscheiding) van de bacterie beïnvloeden verschillende processen en receptoren. Lees hier het artikel voor de verschillende mechanismen waarmee de bacterie invloed heeft op de ontstekingen. O.a. via sebocyten, keratinocyten, monocyten en het ontwikkelen van een biofilm.

C.acnes kan resistent worden tegen antibiotica. Deze aangeleerde vaardigheid zie je bij acne-patiënten.

Andere microbiotia kunnen ook invloed hebben op acne. Niet alleen de C. acnes, maar ook de S. epidermis komt in een hoger volume voor bij acne. De S. epidermis is in staat bescherming te bieden tegen verschillende ziekmakende bacteriën doordat het anti-stoffen aanmaakt. Sommige studies laten zien dat de epidermis de acnes afremt en in balans houdt. Maar dit is nog niet helemaal zeker en duidelijk.

Andere bewoners van de acne-huid zijn: C. granulosum, de rol van deze bacterie is nog in onderzoek. Voorheen dacht men dat de Malassezia de veroorzaker was van acne. Als deze bacterie werd verwijderd met medicatie verdween de acne. De lipase- (enzym) activiteit van de Malassezia is 100 keer zo sterk als die van de C. acnes. De Malassezia zet triglyceriden om in vrije vetzuren de weer leiden tot een hyper-keratinisatie in de haarzakjes die acne starten. Ook deze bacterie is punt van onderzoek.

Acne behandelingen

Acne is een ontstekingsziekte in de huid en er zijn al ruim 40 jaar verschillende therapieën beschikbaar: lichttherapie (zon en UV, blauw licht en fototherapie), retinoïden (vitamine A) en antibiotica-crèmes. Deze onderdrukken de activiteit van de C. acnes en werken ontstekingsremmend. Orale antibiotica wordt toegepast bij gemiddelde tot ernstige acne. Vooral als de crèmes niet werken. (macroliden, clindamycin, and tetracyclines). Erythromycin, roxithromycin, clarithromycin, en azithromycin zijn macroliden. Clindamycin is een lincosamide antibiotica. Veel gebruikte Tetracyclinen zijn: doxycycline, tetracycline en minocycline. Isotretinoin is de laatste optie bij terugkerende acne.

De C. acnes wordt in toenemende mate resistent voor antibiotica volgens verschillende studies.

Interactie darmflora (microbioom) en de huid

De huid en de darmen hebben en vergelijkbare rol in de immuniteit. Toenemend bewijs laat zien dat er communicatie over en weer plaatsvindt tussen het microbioom op de huid en dat in de darmen. Diverse studies leggen een relatie tussen de gezondheid van de darmen en de conditie (gezondheid) van de huid.

Het darmstelsel

In de darmen leeft en werkt een grote collectie bacteriën, schimmels, virussen en protozoa, 10 keer zoveel als cellen in het hele lichaam. Recent genetisch onderzoek (metagenomics) heeft de kennis en het begrip over dit microbioom en haar rol voor de gezondheid, verdiept. De bacteriën in de darmen verrichten verschillende functies: weerstand, spijsvertering en de homeostase. Darmbacteriën breken voeding en complexe polysachariden af, maken essentiële vitaminen (K en biotine). De bacteriën bieden bescherming tegen pathogene bacteriën en antigenen uit voeding en de omgeving.

Emoties en acne

Momenteel is er sterk bewijs dat de darmflora een bemiddelende rol speelt tussen huid ontstekingen en emoties zoals depressie, zorgen en angst. Deze emoties leiden tot veranderingen in de darmflora wat leidt, volgens Stokes en Pilsburry in 1930, tot systemische ontstekingen via de hersen – darm – huid as. Alhoewel het mechanisme in voornoemde as nog niet helemaal ontrafeld is lijkt de invloed van de darmflora op de huid te verlopen via het immuunsysteem.

Een andere uitleg is dat de darmflora bacteriën naar de huid kan brengen. Als de doorlaatbaarheid van de darmwand verstoord is, uit balans raakt, kunnen metabolieten van de darmbacteriën in de bloedbaan belanden. Deze metabolieten (uitscheiding, producten van de bacteriën) hopen zich op in de huid en verstoren daar het evenwicht. De darmflora heeft ook invloed op de huid doordat de darmbacteriën korte-keten-vetzuren (SCFA’s) aanmaken als zij vezels verteren. SCFA’s kunnen een antimicrobieel effect hebben op de Staphylococcus aureus en invloed op het huid-microbioom. S. epidermidis en C. acnes zijn gevoeliger voor SCFA’s dan andere soorten.

Darmflora en acne

De darmflora beïnvloedt acne, misschien door interactie via het mTOR werkingsmechanisme. Metabolieten van de darmbacteriën beïnvloeden cel-groei, vet-metabolisme en andere metabole functies via mTOR. De werking van mTOR zelf heeft invloed op de darmflora doordat het een werking heeft op de intestinale barriere (darmslijmvlies).

Bij dysbiose in het darmmicrobioom en bij verstoringen in de barrière kunnen het metabolisme en ontstekingen versterkt worden. De mogelijke rol die mTOR speelt bij acne en de interactie van mTOR op de darmflora zou het mechanisme kunnen zijn waarmee de darmflora acne versterkt. Overzicht van de rol van mTOR vindt u hier.

De relatie tussen acne en spijsverteringsproblemen kan voortkomen uit de hersenen. Een voorbeeld hiervan is de verergering van acne bij stress. Experimenten met dieren en mensen toonden aan dat de darmflora beschadigt raakt door stress. Vooral de lactobacillen en bifidum soorten. Psychische stress kan de darmbacteriën aanzetten om neurotransmitters te produceren zoals: acetylcholine, serotonine, norepinephrine. Deze neurotransmitters gaan door het darmslijmvlies de bloedbaan in en veroorzaken een systemische ontsteking.

West-Europees dieet

Recentelijk is duidelijk geworden wat de rol van het West-Europese dieet is in het verergeren van acne. Het dieet bevat zuivel, geraffineerde koolhydraten (suiker), chocola en verzadigd vet die acne kunnen verergeren door hun invloed op het metabolisme. Er is bewijs dat aangeeft dat het West-Europese dieet bijdraagt aan het ontstaan van ontstekingen in de huid. Als voorbeeld: een dieet met veel vet reduceert de darmflora en verhoogt de concentratie aan lipopolysachariden (LPS), dit veroorzaakt systemische laaggradige ontstekingen doordat de doorlaatbaarheid van de darm verhoogt wordt. De dikte van het darmslijmvlies neemt af en de aanmaak van ontstekingsbevorderende cytokinen neemt toe.

Onderzoek microbioom bij acne

Een paar onderzoekers hebben de darmflora van acne-patiënten onderzocht. Bevindingen: Bacteroideten groeien door stress en komen in een hoger volume voor bij acne. De darmflora van acne-patiënten verschilt van de flora van niet-patiënten. Acne-patiënten hebben minder diversiteit in hun darmflora en meer bacteriodeten in verhouding tot firmicuten.(kenmerkend voor een West-europees dieet). Afname van Lactobacillus, Bifidobacterium, Butyricicoccus, Coprobacillus, en Allobaculum in acne patienten.

Lactobacillus and Bifidobacterium zijn probiotica die de darmflora in balans houden doordat zij oligosachariden fermenteren. Zij versterken de barrière-functie van de darmwand, verhogen de immuniteit en verminderen de darm-doorlaatbaarheid (het tegenovergestelde van een leaky gut). Butyricicoccus maakt butyraat aan, energie voor de cellen en behoud van het darmslijmvlies.

Probiotica en prebiotica

Probiotica zijn levende organismen die bijdragen aan de gezondheid van hun gastheer/vrouw. Zij beschermen het darmslijmvlies. De meest en best bestudeerde stammen zijn: Lactobacillus and Bifidobacterium.

Prebiotica zijn niet verteerbare voedingscomponenten (vezels bijvoorbeeld) die de groei en activiteit van probiotica stimuleren. Probiotica worden al lang gebruik bij de behandeling van aandoeningen in het spijsverteringssysteem door het optimaliseen van het darmmicrobioom. Probiotica beïnvloeden ook immuun reacties buiten de darmen, ook op de huid. Zij verhogen de insuline-gevoeligheid in proefdieren en reguleren huidontstekingen door interactie via de lymfen, GALT (gut-associated lymphoid tissue).

Probiotica bij Acne

Groeiend bewijs geeft aan dat probiotica factoren die acne veroorzaken kan beïnvloeden. Probiotica remmen C. acnes met antimicrobiële proteïnen. Op de huid aangebrachte probiotica verbeteren de barrière-functie van de huid en verhogen de aanmaak van antimicrobiële proteïnen (bactericinen). Ceramiden (sphingolipiden) die het water in de huid vasthouden hebben ook een antimicrobiële werking en remmen zo C. acnes. Probiotica ondersteunen de aanmaak van ceramiden, versterken de barrière functie en kalmeren zo de huid. Bacteriën zouden als aanvullende behandeling ingezet kunnen worden.

IGF-1 (insuline like growth factor) zou kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van acne. Een dieet met veel melk en suiker verhoogt het risico op acne waarschijnlijk doordat het de productie van IGF-1 verhoogt. Lactobacillus toegevoegd aan voeding verlaagt IGF-1 sterk. Dus via IGF-1 kunnen probiotia acne reguleren. Onderzoek met enterococcus (8 weken) resulteerde in een 50% reductie van de acne (Kang et al.) in vergelijking met een placebo. Lactobacillus plantarum vermindert de hevigheid van de acne. Ook de combinatie van gevriesdroogde Bifidobacterium bifidum and L. acidophilus als oraal supplement liet verbeteringen zien. Een recente trial toonde aan dat vaginale candidase (vaak veroorzaakt door de antibiotica) afnam.

Samengevat

De onderzoeksresultaten suggereren dat het darm-microbioom een belangrijke rol speelt bij acne en dat het moduleren van die darmflora kan bijdragen aan de behandeling acne. De onderzoekers geven aan dat er nog nader onderzoek verricht moet worden om exact de werking te verklaren.

Conclusies

Met geavanceerde technologie hebben de onderzoekers de kennis over het microbioom verhoogd. Onderzoekers hebben ruim 100 jaar gezocht naar de link tussen het microbioom en de C. acnes. De laatste studies laten zien dat bij acne een kwaadaardig type C. acnes de huid domineert, maar meer onderzoek is noodzakelijk. In toenemende mate ontstaat resistentie van de C.acnes tegen antibiotica.

Tot voor kort werd aangenomen dat stress en dieet maar weinig relevant waren. Doordat is aangetoond dat er communicatie en samenwerking is tussen de hersenen, de darmen en de huid is het nu duidelijk dat de darmflora een significant effect heeft op acne.

Nieuwe aanpak

Nieuwe behandelmethoden zijn in ontwikkeling; zowel topisch (op de huid aangebracht) als in de vorm van orale probiotica-supplementen gecombineerd met pre-biotica. Op maat, dus afgestemd op het microbioom van een individu, wordt er dan gericht gesuppleerd en behandeld.

Deze blog is een vertaling en samenvatting van een grote review. Lees hier de hele review en onderaan de review ruim 160 referenties naar onderzoeken die gebruikt zijn in de review.

Potential Role of the Microbiome in Acne: A Comprehensive Review. Lee YB1, Byun J2, Kim AHS3,4. Author information https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31284694

Protokol Acne

  • Lifestyle = Meer bewegen, stress reduceren.
  • Voeding = Minder zuivel, suiker chocola, verzadigd vet. Van een West-europees dieet naar een Mediterraan dieet.
  • Suppletie = lactobacillen en bifidum probiotica.
  • Omega-3 = Essentieële vetzuren.
  • Meer informatie over huid.

Artikel in de Telegraaf over Acne en Omega-3.